تحقیق آماده با موضوع نظریه های جامعه شناسی

مقدمه
ارزیابی دیدگاههای نظری در جامعه ­شناسی، کاری سترگ و پرچالش است. بحث و جدل های نظری، بنابه تعریف، انتزاعی­تر از مناقشه­ هایی است که محتوای تجربی بیشتری دارند. این واقعیت که هیچ موضع نظری واحدی بر کل جامعه­ شناسی سیطره ندارد، شاید نشانه ضعف و سستی این رشته به حساب بیاید. اما ابدا چنین نیست. برعکس کشمکش میان نظریه­ها و رهیافتهای نظری رقیب، جلوه­ای از سرزندگی و پویایی جامعه­شناسی است. در مطالعه انسانها – خودمان – وجود تنوع و گوناگونی در نظریه­ ها ما را از جزم­اندیشی نجات می­دهد. رفتار انسان پدیده پیچیده­ای است که جنبه­های بسیار متعددی دارد و بعید است که دیدگاه نظری واحدی بتواند تمامی جنبه­ های آن را در برگیرد. تنوع و گوناگونی در تفکر نظری منبع غنی و پرمایه اندیشه ­هایی است که می­توان در پژوهشها از آنها بهره گرفت و نیز برانگیزاننده استعدادهای خلاق و نواورانه­ای است که برای پیشرفت جامعه­شناسی بسیار ضروری­اند.

در بسیاری از حوزه­های مختلف جامعه­شناسی، نظریه ­های بیشماری پیروانده شده­اند. بعضی از آنها با دقت بسیار زیادی تدوین شده­اند، و حتی گاهی در قالب روابط ریاضی مطرح می­شوند، البته این موضوع در سایر علوم اجتماعی(خصوصا اقتصاد) بیش از جامعه­شناسی رواج دارد.

دسته­ای نظریه­ ها می­کوشند چنان وسعتی به تبیین­های خود بدهند که بسیار گسترده­تر از سایر نظریه ­­ها است و عقاید مختلفی در این زمینه وجود دارد که برای جامعه­ شناسان تا چه حد مطلوب یا سودمند است که خود را مشغول تلاش­های نظری بسیار کلان و پردامنه کنند. برای مثال رابرت کی. مرتن، جامعه­ شناس آمریکایی، اصرار دارد که جامعه­ شناسان باید تمام توجه خود را روی چیزی متمرکز سازند که او ­”نظریه برد متوسط” می­نامد. جامعه­ شناسان به جای تلاش برای خلق طرح­های مبتکرانه نظری، باید فروتنی بیشتری به خرج دهند.

نظریه­ های برد متوسط آنقدر محدود و مشخص­اند که بتوان با پژوهش­های تجربی آنها را مستقیما آزمون کرد و در عین حال به قدری کلی­اند که طیفی از پدیده­های مختلف را در بر­گیرند. نظریه محرومیت نسبی یکی از این نظریه­ ها به شمار می­آید. طبق این نظریه چگونگی ارزیابی مردم از اوضاع و شرایط زندگیشان به این بستگی دارد که خود را با چه کسانی مقایسه می­کنند. بنابراین احساس محرومیت رابطه مستقیمی با سطح و درجه فقر مادی افراد ندارد. خانواده­ای که در خانه کوچکی در منطقه­ ای فقیر نشین زندگی می­کند که همه خانواده­ های دیگر آن منطقه نیز اوضاع و شرایط کم و بیش مشابهی دارند، احتمالا کمتر از خانواده­ای که در خانه دیگری مثل خانه آنها ولی در محله­ای با خانه ­های بزرگتر و مرفه­تر زندگی می­کنند، احساس محرومیت خواهد کرد.

در واقع این درست است که نظریه­ها هرقدر فراخ­دامنه­تر و جاه­ طلبانه تر باشند، آزمون تجربی آنها دشوارتر می­شود، ولی دلیل روشنی در دست نیست که چرا تفکر نظری در جامعه­شناسی باید به برد متوسط محدود شود. (گیدنز، ۱۳۸۷، ۹۵۶- ۹۵۷)