مقاله درباره ضرورت اخلاق اسلامی

در این تحقیق به طور مفصل به بررسی ضرورت علم اخلاق و پرداختن به آن پرداخته خواهد شد.

مقدمه
علم اخلاق عبارت است از فنی که پیرامون ملکات انسانی بحث می کند، ملکاتی که مربوط به قوای نباتی و حیوانی و انسانی اوست، به این غرض بحث میکند که فضائل آنها را از رذائلش جدا سازد و معلوم کند کدام یک از ملکات نفسانی انسان خوب و فضیلت و مایه کمال اوست، وکدامیک بد و رذیله و مایه نقص اوست، تا آدمی بعد از شناسائی آنها خود را با فضائل بیاراید، و از رذائل دور کند و در نتیجه اعمال نیکی که مقتضای فضائل درونی است، انجام دهد تا در اجتماع انسانی ستایش عموم و ثنای جمیل جامعه را بخود جلب نموده، سعادت علمی و عملی خود را به کمال برساند

ضرورت اخلاق
انسان دارای دو بعد است:
1- بعد پنهان که به آن باطن، جان، روح و روان گفته می شود.
2- بعد ظاهر که از آن با عنواینی مانند جسم، بدن، جسد و تن نام می برند.

هر یک از این دو بعد ملایمات وناملایمات، لذات و آلام و بعبارت دیگر درد و دوای مخصوص به خود را دارند؛ و بالطبع برای مداوای هر یک باید به علم مخصوص خودش مراجعه کرد؛ شرح بیماریها و امراض جسم را علم پزشکی بیان می کند.

درد و رنج روح نیز رذایل اخلاقی است و بهبودی آن بازگشت به فضایل اخلاقی است که باعث سعادت و کمال است و آدمی را به مصاحبت با خداشناسان و مقربان درگاه الهی می رساند، و علمی که عهده دار بیان این رذایل و نشان دادن راه درمان آنهاست «علم اخلاق» نامیده می شود.

فضایل اخلاق سرمایه نجات و رستگاری انسان و رساننده او به سعادت جاوید است، و رذایل اخلاق مایه بدبختی و شقاوت همیشگی وی است. پس پاک ساختن نفس از رزایل و آراستن آن به فضایل از مهمترین واجبات است، و بدون آن دست یافتن به زندگانی حقیقی محال است.

پس بر هر خردمندی واجب است که در اکتساب فضایل اخلاقی (حد وسط و اعتدال خویها و صفات) کوشا باشد و از رذایل (افراط و تفریط) اجتناب نماید، زیرا اگر در این راه کوتاهی کند، هلاکت و شقاوت ابدی گریبانگیرش خواهد شد.

«ومن کان فی هذه اعمی فهو فی الآخره اعمی و اضل سبیلا»

آدمی تا از صفات و اخلاق رذیله پاک نشود به صفات و اخلاق فاضله آراسته نخواهد شد و نفس، آماده درک فیوضات و بهره های قدسی نخواهد گشت، چنانکه آینه تا زنگار ا چهره اش زدوده نشود استعداد پذیرش صورتها و نقشها را نخواهد داشت، به همین گونه تا نفس انسان از صفات ناپسند و زشت مانند تکبر و حسد و ریا و حب مقام و شهرت و بدخواهی نسبت به نزدیکان و همکاران، پاک و صافی نگردد مواظبت برعبادات و طاعات ظاهری سودی نخواهد بخشید، و در آرایش ظاهر در حال فرو گذاشتن باطن چه فایده ای هست؟!!! اخلاق نکوهیده و زشت، قلب آدمی را رستنگاه و کشتزار گناهان می سازد و هر که قلب خود را از آنها پاک نگرداند طاعات ظاهری سودمند و مایه کمال نخواهد بود.

«اللهم ارزقنا توفیق الطاعه و بعد المعصیه و صدق النیه و عرفان الحرمه»

فهرست مطالب
مقدمه
ضرورت اخلاق
اخلاق اسلامى؛ هستى و چیستى
1. علم اخلاق در دنیاى اسلام
2. موضوع علم اخلاق
3. مبادى معرفت شناختى
4. مبادى هستى شناسى
5. مبادى انسان شناختى
6. فرا اخلاق
7. ارتباط علم اخلاق با سایر علوم
8. علم اخلاق در رده بندى علوم
9. فلسفه اخلاق
10. هدف علم اخلاق
11. دانش هاى هم عرض یا بدیل علم اخلاق
12. بدیل هاى مدرن علم اخلاق
نقش اخلاق در گرایش به لذات برتر
انسان، لذت و رنج
اقسام لذت
لذت فعلی و لذت انفعالی
رابطه فعل و انفعال با وجود
لذت فعلی اخلاقی
لذت امساک
اشتباه در مصداق لذت و درد
ریاست یا اسارت روح
پیروزی روح یا بدن؟
فرجام ایستادگی در برابر دین
شرط ریاست
معیار تشخیص خیر
عقل، شاگرد وحی
مخلص و مخلص