مقاله درباره مرجعیت در اسلام

این تحقیق در مورد مرجعیت در اسلام می باشد که پس از بیان تاریخچه مرجعیت ، به بررسی شرایط و جایگاه مرجعیت در اسلام می پردازد.

مقدمه
مذهب تشیع به عنوان پیروی از مکتب امام علی بن ابیطالب و اهل بیت رسول خدا(ص) در تاریخ اسلا م ریشه عمیق دارد و در تاریخ اسلا م و در مقام صیانت از هویت، موجودیت و استقلا ل جهان اسلا م همیشه صدرنشین و اثرگذار بوده است و در این زمینه نقش اصلی را ائمه معصومین(ع) ایفا می کردند.

تاریخ خوب به یاد دارد زمانی را که امپراتور روم در زمان خلیفه عباسی منصور دوانیقی به منظور شکست مسلمین و اهانت به اسلا م تصمیم به حک برخی واژگان و شعارهای نامبارک روی سکه های رایج در سرزمین های اسلا می گرفت که منصور و کارگزاران وی در مقابله با آن از تدبیر مناسب عاجز ماندند ولی امام محمدباقر(ع) در مقام مشاورت دستور داد که نخستین سکه دولت اسلا می زده شود و استقلا ل اقتصادی و سیاسی مسلمین تضمین گردد.

امام باقر علیه السلام مىفرماید:
«لَو اتیتُ بِشابٍّ مِنْ شَبابِ الشّیعَهِ لا یَتَفَقَّهُ لَاَدَّبْتُهُ»
اگر یکى از جوانان شیعه را نزدم بیاورند که تفقّه نمىکند، او را تادیب مىکنم!

امام کاظم علیه السلام نیز مىفرماید:
«لَوْ وَجَدْتُ شابًّا مِنْ شُبَّانِ الشّیعَهِ لا یَتَفَقَّهُ لَضَرَبْتُهُ عِشْروُنَ سَوْطاً»
اگر یکى از جوانان شیعه را بیابم که دانشهاى ضرورى دین را نمىآموزد، بیست ضربه تازیانه به او مىزنم!

قلمرو احکام دین، کلیه دستورهاى عملى اسلام را در برمىگیرد؛ و به تعبیر امامخمینى (ره):
«هیچ موضوع حیاتى نیست که اسلام، تکلیفى براى آن مقرر نداشته و حکمى درباره آن نداده باشد.»

ابتداى ورود به فراگیرى احکام براى افراد غیرمجتهد، «تقلید» مىباشد. لذا نخست به بررسى تقلید در احکام مىپردازیم.
تقلید در احکام، عمل کردن به دستور مجتهد است. همچنین به مجتهدى که انسان از او تقلید مىکند، «مرجع تقلید» مىگویند.

تعریف
تقلید، عبارت است از التزام یا پذیرش نظریات فقهی مجتهد است. بنابر این اگر کسی به قصد عمل به نظریات فقهی مجتهد، اقدام به پذیرش آنها نماید، در حقیقت از او تقلید کرده است.

مرجع تقلید (به معنای شخص مورد مراجعه برای تقلید)، مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل می کنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار می دهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است. این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند شناسایی می کنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده می شوند. نظریات فقهی مراجع تقلید معمولاً در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر می شود.

با توجه به گستره جغرافیایی تشیع، در هر دوره معمولا چندین مجتهد عهده دار این منصب بوده اند و در موارد معدودی، فقط یک نفر در بین اکثریت شیعیان جهان به عنوان مرجع تقلید عام وجود داشته است. این افراد معمولا با عناوین احترام آمیزی همچون آیت الله العظمی و آیت الله نام برده می شوند. بیشترین مراجع تقلید شیعه، ساکن عراق (نجف، کربلا، سامرا) و ایران (قم، مشهد، اصفهان، تهران) بوده اند.

از نامدارترین مراجع تقلید متاخر می توان به محمد حسن نجفی مشهور به صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، سید محمد حسن شیرازی (صاحب فتوای تحریم تنباکو)، آخوند خراسانی، سید محمد حسین بروجردی، سید محسن حکیم و سید روح الله خمینی (بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران) اشاره کرد.

مراجع تقلید شیعه معمولا دارای نفوذ فراوانی در بین مردم بوده اند و گاه نظریات آنان در حوزه مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، تحرکاتی در بین پیروان آنان ایجاد کرده است. جنگ علیه روسیه، قیام تنباکو، نهضت مشروطه در ایران، انقلاب عشرین در عراق و انقلاب اسلامی ایران را می توان جزء مهمترین تاثیرات مراجع تقلید شیعه عنوان کرد.

فهرست مطالب
مقدمه
تعریف
جایگاه مرجعیت در تاریخ اسلا م
تحولات مرجعیت
جایگاه مرجعیت
شرایط مرجعیت
راههای شناخت مرجع تقلید
توضیح سه شرط از شرایط مرجع تقلید
راههای به دست آوردن فتوای مرجع تقلید
انتخاب مرجع
وظایف مراجع
منابع مالی مرجعیت
منابع