مقاله نقش دولت در پاسداری از فرهنگ دینی

این تحقیق در مورد نقش دولت در پاسداری از فرهنگ دینی می باشد و جایگاه و نقش دولت را در ابعاد مختلف جهت محافظت از دین و فرهنگ دینی کشور مورد بررسی قرار خواهد داد.

چکیده
از نگاه مدیریت کلان نظام اجتماعی، مشخص شدن این مساله بسیار حائز اهمیت است که نقش و جایگاه و حدود مسوولیت دولت اسلامی در رابطه با مسائل فرهنگی جامعه، در هریک از شوون سیاست گذاری، مدیریت، برنامه ریزی، نظارت، کنترل و پشتیبانی چیست، و آیا با توجه به فلسفه ی تشکیل نظام اسلامی و اهداف و وظایف آن، که برخاسته از نظریه ی سیاسی اسلام است، می توان با تکیه بر مبانی اومانیستی، رویکرد لیبرالیستی را در مسائل فرهنگی جامعه ی اسلامی برگزید.

این مقاله در پی دست یابی به پاسخ مناسبی به این سوالات برآمده است.

واژگان کلیدی: فرهنگ، نظام اجتماعی، هدایت، ارزش ها و هنجارها.

مقدمه
تحولات اجتماعی- تاریخی و ظهور جریان های فرهنگی و گرایش های قومی و ملی از یک سو، و نیز توجه به موضوع فرهنگ و جایگاه آن در بحث جهانی شدن از سوی دیگر، از جمله عواملی هستند که مسائل فرهنگی را به عمده ترین مسائل اجتماعی جهان تبدیل نموده اند. بدین جهت است که توجه به مسائل فرهنگی، به طور عام و نیز بحث سامان دهی و نیز سیاست گذاری در امر فرهنگی به طور خاص در کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا بی تردید بخشی عمده از مشکلات موجود در نابسمانی فرهنگی را می توان مربوط به بی توجهی به این مساله در کشور دانست.

ازآن جا که مضمون فرهنگ در انقلاب اسلامی ایران، از جهاتی چند، دارای ویژگی خاص و موقعیت منحصر به فرد است، اولاً به دلیل اندیشه ی کاملاً دینی حاکم بر انقلاب، ثانیاً به سبب وجود رهبری دینی و موقعیت ممتاز و برجسته ی علمای دینی در فرایند انقلاب اسلامی، ثالثاً خصلت دینی جامعه و باورهای مردم به احکام و شعائر دینی، سبب شده است تا بخش اعظم فرهنگ عمومی برگرفته از ارزش های دینی و مذهبی باشد. بر این مبنا تربیت دینی و حاکمیت ارزش های اسلامی در جامعه به عنوان یکی از اهداف کلان سیاست گذاری در امور فرهنگی کشور باید مورد توجه جدی دست اندرکاران امور فرهنگی قرار گیرد. وجود الگوهای فرهنگی معارض، که گاه ریشه ی داخلی داشته و برخاسته از خرده فرهنگ ها، و علایق و سلایق بخش هایی از جامعه است، و زمانی هم از منشا خارجی به صورت تهاجم فرهنگی سرچشمه می گیرد، توجه به امر برنامه ریزی در جهت حفظ فرهنگ دینی را در کشور دو چندان می کند.

تعریف فرهنگ
فرهنگ از جمله واژه ها و مفاهیم علوم اجتماعی و انسانی است که با وجود کاربرد فراوان اتفاق نظر چندانی بر سر تعریف آن وجود ندارد. جامعه شناسان و صاحب نظران علوم اجتماعی و مردم شناسان، برحسب دیدگاه های مختلفی که دارند، هرکدام تعریف متفاوتی از فرهگ عرضه می کند که گاه در تضاد با یکدیگر قرار دارند. بعضی حتی تعداد این تعاریف را تا ۴۰۰ عنوان ذکر کرده اند (وثوقی و نیک خلق، ۱۳۷۱، ۱۱۷). از این رو برخی به سبب تنوع و گستردگی بسیار تعاریف، به جای تعریف فرهنگ به بیان مصادیق آن پرداخته اند. به عنوان نمونه نویسنده ی کتاب فرهنگ و شبه فرهنگ به جای تعریف به بیان مصادیق آن پرداخته و می نویسد:

یک انسان با فرهنگ با یک جامعه ی با فرهنگ، یعنی انسان یا جامعه ای که توانسته است عناصر فرهنگی را در خود پرورش دهد و بالنتیجه ذهنی بازتر، تخیل وسیع تر و روابط اجتماعی بهتری داشته باشد. مهم در فراسوی زندگی کمی، زندگی دومی می باید که ارزش واقعی زندگی نیز در حقیقت آن قرار دارد، به عبارت دیگر عیار و ارزش زندگی به وسیله فرهنگ افزایش می یابد (اسلامی، ۱۳۷۱، ۱۵-۱۴)

البته اگر بخواهیم در همه ی تعاریف و معانی که برای فرهنگ آورده شده است، قدر مشترکی را که همگان بر آن اتفاق نظر دارند، مورد نظر قرار دهیم، این است که در مفهوم فرهنگ سه عنصر پرورش، رشد و تربیت وجود دارد، و در حقیقت این جنبه از معنای فرهنگ است که به حوزه ی انسانی و اجتماعی راه یافته است. به گونه ای که حتی در دوره ای از زمان، واژه ی فرهنگ برای رشد و تربیت افراد یا جامعه ی انسانی به طور خاص مورد استفاده قرار می گرفت.

فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
تعریف فرهنگ
تعریف مورد نظر
رشد و تعالی فرهنگی
آراء و نظریات در رابطه با نقش دولت در امور فرهنگی
نظریه ی اول
نظریه ی دوم
نظریه ی سوم
نظریه ی عدم دخالت دولت در امور فرهنگی جامعه
توضیح و معنای حق انتخاب
نتیجه ی منطقی انتخاب
نقش فرهنگ در تقویت ایمان
مسوولیت اجتماعی
نگاهی به واقعیت ها
نقش نهادهای آموزشی
اهمیت رسانه های جمعی
نتیجه گیری و پیشنهادات
منابع و ماخذ