مقاله تحلیل سیستمی – پیچیدگی

این مقاله در مورد تحلیل سیستمی و پیچیدگی است و به بررسی نظریه پیچیدگی، سیستم های پیچیده، و تکنیک های ریاضی نوین در مواجهه با پدیده ها می پردازد.

مقدمه
یکی از وجوه  اساسی علم که آن را از هنر و ادبیات متمایز می کند امکان بیان آن به کمک اعداد و کمی کردن آن با استفاده از روابط ریاضی است.این پدیده چنان فراگیر شده است که بسیاری از اوقات کار علمی براساس کیفیت ریاضیات آن سنجیده می شود و نه محتوای تجربهاش. بهکارگیری روابط ریاضی، علاوه بر ایجاد شرایط جدید برای نگرش به پدیدهها (نوآوری)، نوعی سیستم ارزشی برای اندازهگیری و کمی کردن نیز بهوجود می آورد.

نظریه پیچیدگی مطمئناً راه جدیدی برای نگاه کردن به پدیده هاست و به تدریج در حال تغییر دادن تکنیک های ریاضی سنتی است. به همین دلیل نیز برخی از دانشمندان نظریه پیچیدگی را گنگ و مبهم می دانند و آن را شایسته عنوان علم نمی شناسند. نیاز به تکنیک های جدید ریاضی جهت مواجهه با علوم جدید، موضوع تازه ای نیست (ریاضیات نیوتونی و لایبنیتز، توپولوژی پوآنکاره، هندسه غیر اقلیدسی ریمان، آمار بولتزمن و نظریه مجموعه های کانتور). تمام این دیدگاه های جدید در ریاضیات به دلیل نیاز به کمی کردن نظریه های جدید علمی که در آن زمان پا به عرصه وجود گذاشته بودند ابداع شدند.

بهتر است در اینجا نگاهی به اجزای اصلی یک سیستم پیچیده بیندازیم. به طور کلی هر سیستم پیچیده یک سیستم کاملاً عملکردی است که شامل اجزای متغیر و وابسته به هم است.  به بیان دیگر، برخلاف یک سیستم کاملاً سنتی (نظیر هواپیما) اجزا دارای ارتباطات دقیقاًٌ تعریف شده و رفتارهای ثابت یا مقادیر ثابت نیستند و عملکردهای انفرادی آنها نیز ممکن است با روش های سنتی قابل تبیین نباشد. به رغم این ابهام، این سیستم ها بخش اعظم جهان ما را تشکیل می دهند و ارگانیسم های زنده و سیستم های اجتماعی و حتی بسیاری از سیستم های غیر ارگانیک طبیعی نیز در زمره آنها قرار می گیرند.

---

کلید واژه ها: نظریه پیچیدگی | سیستم پیچیده | روابط ریاضی | تحلیل سیستمی | علوم پیچیده | سیستم های ارگانیک | سیستم های اجتماعی | هندسه غیر اقلیدسی | توپولوژی پوآنکاره | آمار بولتزمن | نظریه مجموعه ها | سیستم های طبیعی | پدیده های علمی | اجزای سیستم پیچیده | ارتباطات سیستم ها | علم و ریاضیات | تغییرات در تکنیک های ریاضی | نوآوری در علم | کمی کردن پدیده ها | روش های سنتی تحلیل