مقاله در مورد عقاید ابن خلدون

این تحقیق در مورد ابن خلدون، دانشمند و جامعه شناس اهل تونس بوده و به طور کامل ، به بررسی عقاید این فیلسوف در زمینه های مختلف نظیر آموزش، فلسفه، توسعه، سعادت انسان و … می پردازد.

توسعه از نگاه ابن خلدون
بر اساس نظریه هاى تاریخ شناسان برجسته معاصر، آرنولد توین بى و جامعه شناسان معروفى چون پیترام سوروکین و دیگر اندیشمندان اروپایى و امریکایى، ابن خلدون در پیشنهاد کردن نظریه هاى جامعه شناسانه و پژوهش هاى تاریخى فراتر از عصر خویش حرکت کرده است. ابن خلدون واژه ى توسعه را در عام ترین شکل و در اشاره به تحولات مکانى و زمانى جامعه ها به کار برده است. بنابراین از نظر وى علم تحول و تطور و یا جامعه شناسى (علم العمران) در بستر علمى خویش به تاریخ مربوط بوده، زیرا این علم طریقه اى براى بررسى و درک تاریخ بوده است.

ابن خلدون در تشریح روابط پویاى جوامع چادرنشین قبیله اى، روستایى و شهرى نشان داد که چگونه جامعه ها از سازمان هاى ساده به سوى سازمان هاى پیچیده حرکت مى کنند. عصبیت یا همبستگى گروهى و پیوستگى اجتماعى در میان جامعه هاى قبیله اى مستحکم تر است. به این ترتیب، او به وجود دو نوع جامعه اشاره مى کند. جامعه ى بدوى و اولیه (جامعه البادیه) و جامعه متمدن و پیچیده (جامعه الحاضره). جامعه متمدن که از شهرنشینى ناشى مى شود برسه عامل متکى است :جمعیت ، منابع طبیعى و کیفیت حکومت.

از نظر او توسعه تنها به معنى پیشرفت کمى بر حسب رشد اقتصادى نیست، بلکه پاره اى از عامل هاى اجتماعى، روانشناختى، فرهنگى وسیاسى نیز براى تداوم و کیفیت توسعه در جامعه ى پیشرفته ضروری است. به این ترتیب، انحصار فزاینده ى قدرت از سوى حاکم و نهادهاى حکومتى، افزایش مصرف غیرضرورى، افراط مردم در تجمل، افول عصبیت (همبستگى و پیوستگى اجتماعى)، رشد فردى، از خود بیگانگى در جامعه، همه از دیدگاه ابن خلدون نشانه هاى نخستین فروپاشى جامعه هاى متمدن و شهرى و توسعه یافته به حساب مى آیند.

ابن خلدون و آموزش
ابن خلدون در بخش هاى گوناگون مقدمه ى خود به اصول و روش هاى آموزش پرداخته است. او گرچه در جاهایى واژه ى تعلیم را به مفهوم عمومى از تعلیم و تربیت به کار برده و  موضوع هاى اخلاقى، تربیتى و روانى را زیر همان عنوان برسى می کند، اما درباره ى اصول و روش ها، بیش تر مفهوم ویژه ى آن یعنى آموزش را در نظر داشته است. اصول و روش هاى آموزشى را که مورد نظر او بوده، می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

آموزش گام به گام و طى زمان. ابن خلدون باب ششم از فصل 29 را با عنوان راه درست در آموزش علوم و روش هاى سودمند آن آغاز می کند و نخستین نکته اى را که بر آن پافشارى می کند آموزش گام به گام و طى زمان است. او بر این باور است براى آن که آموزش به یادگیرى بینجامد و باعث حصول ملکه در یادگیرنده شود، آموزش باید کم کم و با اصول و موضوع هاى محورى، آن هم به صورت کلى، آغاز شود تا ذهن یادگیرنده آمده گردد و سپس با شرح بیش تر و با ذکر دلیل ادامه یابد و سرانجام به تشریح مساله هاى پیچیده پرداخته شود.

فهرست مطالب
توسعه از نگاه ابن خلدون
ابن خلدون و آموزش
ایرانى در بیان ابن خلدون
دیدگاه ابن خلدون درباره سعادت انسان
دیدگاه اجتماعی و سیاسی ابن خلدون