پاورپوینت کنترل کیفی در آزمایشگاه II

این پاورپوینت به بررسی اصول و فرآیندهای کنترل کیفی در آزمایشگاه ها می پردازد، از جمله روش های استفاده از مواد مرجع، کالیبراسیون دستگاه ها، رسم نمودارهای کنترل کیفی و تفسیر نتایج برای بهبود دقت و صحت آزمایش ها.

مقدمه:
کنترل کیفی در آزمایشگاه ها یکی از ارکان اصلی حفظ دقت و صحت نتایج آزمایشگاهی است. فرآیندهای کنترل کیفی به ویژه در آزمایشگاه های بالینی و تحقیقاتی، نقش بسیار حیاتی در اطمینان از دقت اندازه گیری ها و اعتبار نتایج آزمایش ها ایفا می کنند. این کنترل ها شامل استفاده از مواد مرجع، کالیبراسیون مداوم دستگاه ها و بررسی تکرارپذیری و دقت نتایج در طول زمان می شود. یکی از ابزارهای مهم در کنترل کیفی، استفاده از مواد کنترلی است که از سرم، ادرار یا مایع مغزی-نخاعی تهیه می شوند و برای بررسی عملکرد سیستم های اندازه گیری به کار می روند.

رسم نمودارهای کنترل کیفی مانند نمودارهای Levey-Jennings به آزمایشگاه ها کمک می کند تا نوسانات کوچک و تغییرات ناگهانی در نتایج آزمایش ها را شناسایی و به موقع اصلاح کنند. تفسیر صحیح این نمودارها و استفاده از قواعد آماری مانند 12s، 13s و R4s از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا این قواعد به محققان اجازه می دهند که خطاهای تصادفی و سیستماتیک را شناسایی کرده و اقدامات اصلاحی متناسب انجام دهند.

علاوه بر این پایش مستمر نتایج کنترل کیفیت و استفاده از داده های تاریخی برای بررسی روندهای احتمالی، به اعتبارسنجی نتایج آزمایش های روزانه کمک می کند. این امر به بهبود کارایی و دقت آزمایش ها منجر می شود و از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری می کند.

Reference Materials :
مواد مرجع، موادی هستند که مقادیر یک (یا چند آنالیت) در آنها به اندازه کافی، هوموژن، پایدار و تثبیت شده است و از آنها برای کالیبراسیون دستگاه وارزیابی یک روش سنجش استفاده می شود.

Certified Reference Materials (CRMs):
مواد مرجعی هستند که توسط یک سازمان معتبر تایید شده و صلاحیت فنی آن تصدیق شده است.
هر چند استفاده از CRM ها، ارجح است ولی دسترسی به آنها محدود می باشد.

مواد مرجع چند نوع هستند:
Pure substances/pure chemicals
Standard solutions and gas mixtures
– Matrix reference materials
– Physico-chemical reference materials
– Reference objects or artifacts

استاندارد یا کالیبراتور:
ماده ای است که میزان واقعی یک آنالیت در آن با یک روش مرجع تعیین شده و به منظور کالیبر کردن سیستم اندازه گیری به کار می رود.
در بسیاری موارد علیرغم نامیده شدن به عنوان استاندارد، استاندارد های واقعی نیستند.

مواد کنترل:

• موادی هستند مشابه نمونه انسانی که از سرم، ادرار یا مایع مغزی- نخاعی تهیه شده و برای بررسی reliability یک سیستم اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرند.
• مواد کنترلی محتوی یک یا چند آنالیت با غلظت مشخص می باشند.
• در کنترل های تجاری علاوه بر ذکر غلظت هر آنالیت در بروشور، یک بازه غلظتی قابل قبول هم ذکر می گردد.
• مواد کنترلی به صورت محلول یا لیوفیلیزه ارائه می شوند.
• ارجح است نمونه های کنترل درهرآزمایشگاه توسط یک فرد مشخص و ثابت آماده شود.
• ارجح است در آماده سازی نمونه های کنترل از ملزومات شیشه ای ثابت و کلاس A استفاده شود.
• مواد کنترلی را مشابه یک نمونه بیمار، در هر run کاری مورد سنجش قرار می گیرند.
• در هر run کاری 2 یا 3 نمونه کنترل در سطوح غلظتی متفاوت مورد سنجش قرار می گیرند.